Als ik om me heen kijk in de vliegmachine waarin Michiel en ik net hebben plaatsgenomen, zie ik alleen maar zakenmensen. Niet verwonderlijk voor dit tijdstip op een doordeweekse dag. Wat ik al vermoedde wordt bevestigd door de logo’s op tassen, jassen en presentaties die de passagiers ijverig doorlezen. Porsche, BMW, Volkswagen, Mercedes. We zijn op weg naar het mekka van de automobielindustrie. Het lijkt wel of iedereen in het vliegtuig petrolhead is. Behalve wij twee dan.
‘Thunderbirds are go’
Alleen wij twee? Nee. Naast me zit een oude bekende. Gijs van Breda Vriesman ken ik nog uit mijn studententijd in Utrecht. Hij werkt al jaren bij Shell. We raken snel aan de praat. Toeval bestaat niet. Ook Gijs gaat op bezoek bij de automakers in München. En ook hij komt niet voor de benzineauto’s. Gijs is al vier jaar verantwoordelijk voor de introductie van waterstof als alternatieve brandstof voor auto’s. Wel Shell, geen petrolhead.
Ondanks de belofte van waterstof zien wij steeds meer elektrische auto’s en geen waterstofauto’s. En wij geloven alleen in wat we zien. De original equipment manufacturers zetten in op in massa geproduceerde elektrische auto’s. Over waterstofauto’s wordt wel gesproken, er worden megasubsidies aan besteed, maar geen enkele OEM zet er een productielijn voor op.
Ondanks onze verschillende toekomstvisies, of juist daardoor, hebben we een geanimeerd gesprek. Ik ken Gijs als een snel denkende en actieve student. Daarin blijkt hij niets veranderd.
Op Flughafen München nemen we afscheid. Michiel is nogal uitgesproken over de waterstofauto. “Het enige doel van de waterstofauto is het tegenhouden van de elektrische auto.” Ik reageer enigszins verbaasd. “Hoe bedoel je dat?” vraag ik hem. “Nou,” zegt Michiel, “jarenlang is ons voorgehouden dat we beter konden wachten op de waterstofauto dan een elektrische auto te ontwikkelen. Maar die waterstofauto komt er helemaal niet.”
Als we er tijd voor hebben kunnen we vanmiddag in de kelder van het BMW Driving Experience Center kijken. Daar staat hun prototype waterstofauto. De waterstofauto is nooit in productie genomen. Het model heeft meer weg van een toestel uit Thunderbirds dan een serieuze auto voor de consument.
Als Michiel en ik door de aankomsthal lopen is er al volop kerstversiering. Tussen de kerstbomen met kerstballen hangt een megagroot billboard van de BMW i3.
Topgeheim
Aangekomen in de Knorrstraße neemt Dr. Georg Schmitt ons snel mee naar een kamer zonder ramen. Vervolgens laat Georg ons een geheimhoudingsverklaring tekenen, waarna hij ons een top secret presentatie laat zien. Geheimer kan niet.
De BMW-man begint zijn verhaal met hoe mooi de BMW i3 wel niet is. Dan volgt een relaas over dat een elektrische auto een stadsauto is. Vervolgens toont Georg ons de bekende cirkels die laten zien wat de range is van de auto. We zijn diep teleurgesteld. Het is een oud verhaal, gebaseerd op dure accu’s met weinig range. In onze visie zegt dit maar een ding: BMW neemt elektrische auto’s niet serieus. Hebben we daarvoor zojuist onze handtekening gezet? Wat is hier nou zo geheim aan?
Of Georg onze teleurstelling merkt of dat hij ons wilde testen, weet ik nog steeds niet, maar halverwege neemt zijn verhaal een andere wending. Hij vertelt ons dat BMW tot de conclusie is gekomen dat snelladen noodzakelijk is om elektrisch rijden succesvol te maken. Das große Autofahren is alleen mogelijk als je door heel Duitsland kunt rijden. Onderweg snelladen is daarbij onontbeerlijk. BMW kiest voor DC-laden en veronderstelt dat op termijn ook het langzame thuisladen met een DC-lader kan gebeuren. Die lader zit dan niet meer onder je motorkap, maar hangt aan de muur in je garage. Dit maakt de auto lichter en goedkoper. Het scheelt ook ruimte.
“Hè hè. Eindelijk is het muntje gevallen”, denken wij. Eindelijk begrijpen de OEM’s het. De auto staat voor vrijheid. De Duitsers weten dit toch? Elke commercial van elk automerk straalt dit uit. Wat nou stadsauto? Gewoon onbeperkt rijden. Van München naar Berlijn, van Berlijn naar Hamburg, of zelfs naar Parijs!
Nadat Nissan en Mitsubishi al jaren terug de logica van DC-laden hebben ingezien, heeft BMW samen met vrijwel de volledige Duitse en Amerikaanse automobielindustrie nu het DC-laden omarmd (zie inzet op p. 20). Michiel heeft hier twee jaar eerder samen met Wouter Robers van Epyon een mooie slide voor getekend (zie afbeelding). Hierop is schematisch aangegeven wat het verschil is tussen AC-laden en DC-laden. Bij DC-laden wordt het mogelijk om, net als bij een benzinepomp, de lader te delen met vele andere auto’s. Dit maakt de auto’s goedkoper en de investeringen in de laadinfrastructuur worden zo gedeeld. Een doorbraak voor de elektrische automobielindustrie. We noemen dit plaatje dan ook weleens gekscherend The slide that changed the world.
“Zeer verhelderd”
Hoe aansprekend deze slide is merken wij als Georg ons halverwege triomfantelijk uitlegt waarom BMW kiest voor DC-laden. Hij somt de voordelen op en toont ons The slide that changed the world. Michiel kan er wel om lachen. “Verhelderend hè”, zegt Georg glimlachend. “Zeker verhelderend,” reageert Michiel met gevoel voor understatement. “Ik heb de slide zelf twee jaar geleden getekend.”
Voor ons is duidelijk wat de industrie kiest. Alleen Renault kiest voor AC-snelladen. Alle andere autofabrikanten gaan voor de DC-optie. De Japanners zijn begonnen met CHAdeMO. De Duitsers en Amerikanen volgen met hun eigen CCS. De Superchargers van Tesla zijn ook DC-laders.
In het voorjaar van 2012 houdt de CCS Coalition van Audi, BMW, Chrysler, Daimler, Ford, General Motors, Porsche en Volkswagen een road show door Europa. Op 23 april 2012 doen ze ook het Mercure Hotel in Amsterdam aan. In een besloten bijeenkomst wordt uit de doeken gedaan dat ze het eens zijn geworden over een gezamenlijke stekker. Het is een groot lomp ding. Het is de uitkomst van compromissen en de wil om toch nog AC-laden en DC-laden samen in een stekker te bouwen. Maar goed, het werkt. Een jaar later, op 11 juni 2013, zijn de gezamenlijke CCS-testen afgerond. Net op tijd voor de uitrol van de eerste BMW i3’s.
Overigens stellen wij ons vanaf het begin op als pure locatie-eigenaren. Voor ons is het station op een goede locatie de basis van het businessplan. Vervolgens komen er verschillende typen auto’s om te laden. Het soort laders dat we installeren laten we afhangen van de vraag van de auto’s. Als het maar snel gaat.
Bijdruppelen
Met 201 laadstations langs de snelweg gaan we Nederland aardig afdekken. Waar je ook rijdt, een snellaadstation is nooit verder dan 40 kilometer uit de buurt. Daarnaast zijn er natuurlijk nog de langzaamladers, lees: beveiligde stopcontacten, thuis en op kantoor. Kortom, stilstaan hoeft straks niet meer.
Deze langzaamladers zijn nu nog hard nodig. Zonder dekkend snellaadnetwerk en relatief kleine accu’s kom je immers geheid stil te staan als je niet bijlaadt. Over het nut van langzaamladers in de toekomst verschillen we nogal van mening met – zo lijkt het – de rest van de wereld. Hoewel de OEM’s kiezen voor de snellaadstandaard blijkt dit idee in de hoofden van de autodealers nog lang niet te zijn geland. In gesprekken met dealers en in televisiereclames zie je nog het oude denken: een elektrische auto laad je thuis op. De basis, dat is thuis. Vaak geven ze daarom een wall box gratis bij een elektrische auto. Niet echt gratis natuurlijk. De kosten van de wall box worden gewoon bij de auto opgeteld. Al snel meer dan 1000 euro. De stroom betaal je zelf.
Het huidige denken is veelal: “Opladen doe je thuis terwijl je slaapt; snelladers zijn een noodoplossing voor als je onderweg bent.” Als je deze redenering volgt, dan zou de vergelijking met de benzineauto zijn dat je thuis een olievat hebt staan en in geval van nood naar de benzinepomp rijdt. Niet dus.
Wij geloven in het omgekeerde. Je laadt overdag bij een laadstation. En indien nodig kan je je auto thuis aan de stekker leggen om nog wat stroom ‘bij te druppelen’.
Deze richtingenstrijd tussen thuisladen en onderwegladen verklaart ook de term ‘stadsauto’. Of om met BMW te spreken, Mega City Vehicle. Alsof je met je auto rondjes blijft rijden om je huis. Mega City Vehicle is een mooie term om een auto met weinig range te verkopen. Wij geloven er totaal niet in. Een auto betekent de vrijheid om te rijden van waar je bent naar waar je naartoe wilt. Zonder beperkingen. Dit vereist de mogelijkheid om altijd en overal te kunnen laden. Als iets het succes van de auto in de afgelopen honderd jaar heeft gedefinieerd, dan is het wel vrijheid.
Bart Lubbers, "The Fastned Story"